Νηστεία

Περί νηστείας

Ο θεσμός της νηστείας, και μάλιστα για συγκεκριμένες ημέρες του χρόνου, είχε οριστεί ήδη στην Παλαιά Διαθήκη. Από πολύ νωρίς η Εκκλησία, ακολουθώντας την παράδοση των προφητών, συνέχισε τον ιερό αυτό θεσμό. Όχι μόνο νήστευαν οι Απόστολοι, αλλά θέσπισαν και τις εβδομαδιαίες νηστείες της Τετάρτης και Παρασκευής (βλ. «Διδαχή των Αποστόλων» κείμενο του 60-100 μ.Χ.). Αρχαία, επίσης, είναι και η νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής. Διαμορφώθηκε με βάση τις τεσσαρακονθήμερες νηστείες των Προφητών Μωυσέως και Ηλιού, αλλά και του Ίδιου του Χριστού. Διά νηστείας οι Προφήτες αξιώθηκαν να δουν τον Ίδιο τον Θεό στο Όρος Σινά/Χωρήβ, ενώ ο Κύριος μετά από το Βάπτισμά Του οδηγήθηκε στην έρημο από το Πνεύμα το Άγιο, για να νηστέψει σαράντα ημέρες.

Η Εκκλησία, επομένως, δεν πρωτοτύπησε σε ό,τι αφορά στη νηστεία, αλλά ακολούθησε με ακρίβεια το παράδειγμα του Ίδιου του Ιδρυτού της. Ο Χριστός, όχι μόνο νήστεψε, αλλά άφησε και σαφείς οδηγίες στους μαθητές Του περί της νηστείας (βλ. Ματθ. στ'. 16-18). Σε μία πολύ σημαντική αναφορά Του, ο Κύριός μας εξηγεί και έναν από τους κύριους στόχους της νηστείας μας. Αφού οι μαθητές απέτυχαν να θεραπεύσουν τον σεληνιαζόμενο, ερωτούν γιατί δεν μπόρεσαν να εκβάλουν το δαιμόνιό του, για να τους απαντήσει ο Χριστός: «τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ» (Μάρκ. θ', 29).

Ο Ίδιος ο Χριστός με τη νηστεία Του στην έρημο μάς δείχνει έμπρακτα την ερμηνεία του στίχου αυτού. Στην έρημο ήρθε αντιμέτωπος με τον ίδιο τον διάβολο, ο οποίος προσπάθησε να Τον νικήσει, όμως ο Χριστός νηστεύοντας συνέτριψε τις επιθέσεις του, αφού «οὐκ ἐπ' ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος» (Ματθ. δ', 4). Ένας από τους κύριους σκοπούς της νηστείας είναι η καθαίρεση των δαιμονικών δυνάμεων. Σύμφωνα με την Πατερική Παράδοση, οι δαίμονες ουσιαστικά ταυτίζονται με τους εμπαθείς λογισμούς. Η δε νηστεία αποτελεί τη θεραπεία αυτών των λογισμών και επομένως την καθαίρεση των δαιμόνων. Ο άνθρωπος μετά από την πτώση βρέθηκε απογυμνωμένος από τη Θεία Χάρη. Οι δαίμονες, βρίσκοντας τον άνθρωπο σε αυτή την άθλια κατάσταση, τον εγκλωβίζουν ακόμη πιο πολύ στην αμαρτία με τους εμπαθείς λογισμούς. Τον ξεγελούν, ώστε, ενώ πράττει την αμαρτία και απομακρύνεται περισσότερο από τον Θεό, εκείνος να νομίζει πως πράττει το αγαθό.

Η νηστεία βοηθά να νικήσουμε τα πάθη μας, διότι, κατ' αρχήν, καλλιεργεί την ταπείνωση. Αποκόπτουμε τις ηδονές, αρνούμαστε την τρυφή (το να ζει κάποιος πλούσια, με μεγάλη μαλθακότητα, πολυτέλεια και άνεση) και καθετί το περιττό για τη συντήρηση της ζωής. Η τρυφή όχι μόνο δεν συμβάλλει στην πνευματική ζωή, αλλά είναι και επιζήμια, αφού εκτρέφει τον εγωισμό μας. Ο ιερός Χρυσόστομος λέγει πως ακόμη και η τρυφή του Παραδείσου φάνηκε «επιζήμια» για τους πνευματικά άπειρους Πρωτόπλαστους. Εκείνοι, ευρισκόμενοι μέσα στην τρυφή ναυάγησαν πνευματικά, ενώ οι Άγιοι μέσα από τις νηστείες και τις στερήσεις επανέκτησαν την κοινωνία τους με τον Θεό. Μας βοηθά επίσης η νηστεία στην ταπείνωση, διότι με αυτή κάνουμε υπακοή στην Εκκλησία και όχι στη δική μας θέληση. Κάνουμε εκκοπή του δικού μας θελήματος, ταυτίζουμε το δικό μας θέλημα με το θέλημα της Εκκλησίας, ώστε να μην είναι οδηγός στη ζωή μας ο ναρκισσισμός μας, αλλά η βούληση του Αγίου Πνεύματος.

Η ταπείνωση είναι η βάση της Μ. Τεσσαρακοστής, αλλά και όλου του πνευματικού αγώνα μας. Γι' αυτό και τονίζεται ήδη από την αρχή του Τριωδίου με την παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου, ως προπαρασκευή στη νηστεία. Όλα τα πάθη και οι αμαρτίες πηγάζουν από τον εγωισμό του ανθρώπου, αυτή ουσιαστικά ήταν η πρώτη αμαρτία, και, κατ' επέκταση, πηγή όλων των υπολοίπων αμαρτιών. Οι Πρωτόπλαστοι εξεβλήθησαν εκ του Παραδείσου, διότι δεν νήστεψαν – παρήκουσαν στην εντολή του Θεού. Προέκριναν το δικό τους θέλημα, αντί το θέλημά Του, έχασαν τον Παράδεισο όχι λόγω της τροφής, αλλά διότι δεν νήστεψαν από τον εγωισμό τους. Εμείς νηστεύουμε από την τροφή, για να ταπεινωθούμε και να αναιρέσουμε έτσι τα αποτελέσματα της παρακοής τους (Μ. Βασίλειος).

Η νηστεία καθαίρει τις δαιμονικές δυνάμεις και με έναν άλλο τρόπο. Μας βοηθά να «αποκοπούμε» από τα υλικά αγαθά. Η ύλη είναι ιερή, δημιούργημα και δώρο της αγάπης του Θεού. Επομένως οι τροφές, το ποτό, τα χρήματα κ.τ.λ. δεν είναι ασφαλώς απόβλητα. Πρόβλημα δημιουργείται μόνο από την εσφαλμένη χρήση τους, όταν με τη λανθασμένη αξιολόγησή τους «καταλαμβάνουν» τη θέση που θα έπρεπε να έχει στην ψυχή μας ο Θεός. Όταν, εξαιτίας των παθών μας, η ύλη γίνεται αιτία να λησμονήσουμε τον Θεό και να αποδημήσουμε «εἰς χώραν μακράν». Η νηστεία αποκόπτοντάς μας από την ύλη, δημιουργεί τις κατάλληλες προϋποθέσεις για μετάνοια και την επιστροφή μας στην «Πατρική οικία». Και τούτο, διότι με την απομάκρυνσή μας από τα υλικά αγαθά, διευκολύνεται η επιστροφή και η συγκέντρωση του νου μας πίσω στον Θεό, συντρίβοντας έτσι και τις αντικείμενες δυνάμεις. Γι' αυτό και ο Μ. Βασίλειος γράφει πως «μετάνοια χωρίς νηστείας αργή».

Οι Πατέρες τονίζουν πως η αληθινή νηστεία δεν είναι μόνο η αποχή από την ύλη, αλλά και η νηστεία της κακίας: «Νηστεύοντες ἀδελφοί σωματικῶς, νηστεύσωμεν καί πνευματικῶς, λύσωμεν πάντα σύνδεσμον ἀδικίας» (ύμνος Τριωδίου). Ποιο το όφελος εξάλλου εάν δεν τρώμε πουλιά και ψάρια, αλλά δαγκώνουμε τους αδελφούς μας; (Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος). Η σωματική νηστεία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μόνο μέσο για την καλλιέργεια των αρετών και την εκρίζωση των παθών. Γι' αυτό, αν θα είναι ειλικρινής η νηστεία μας, πρέπει να συνοδεύεται και από έργα άξια της μετανοίας, έργα πίστεως, έργα αγάπης. Αυτός είναι και ο λόγος που πριν από την έναρξη της νηστείας ακούσαμε τη διήγηση της τελικής Κρίσεως (Ματθ. κε' 31-46). Εκεί ο Κύριός μας είπε πως, αν δεν δείξουμε αγάπη και έλεος στους πάσχοντες αδελφούς μας, τότε είναι μάταιες οι νηστείες και οι εγκράτειές μας, αφού περιφρονήσαμε τις ζωντανές εικόνες Του, τους αδελφούς μας. Μιμηθήκαμε τη σωματική νηστεία Του, ένα μικρό μέρος της ζωής Του, αλλά δεν μιμηθήκαμε τον κύριο σκοπό όλης της επίγειας ζωής Του, το έλεος που έδειξε στην πάσχουσα φύση μας.

Κλείνοντας, ας επιστρέψουμε στα δεσποτικά λόγια: «τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν εἰ μη ἐν προσευχῇ και νηστείᾳ». Εκτός από τη σωματική άσκηση, την αποχή μας από την πονηρία και την εξάσκηση της αγάπης, η νηστεία μας, για να τελεσφορήσει, πρέπει να συνοδεύεται και από την προσευχή. Η προσευχή είναι «αδελφή» και «σύμμαχος προς βοήθειαν» της νηστείας, αφού, κατά τον Χρυσόστομο, «κἄν θάνατος ᾖ κἄν πειρασμός, ἤ ἕτερόν τι τῶν κακῶν, εὐχῇ καί νηστείᾳ διαλύεται».

Σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, η αληθινή Νηστεία έχει δύο βασικές πτυχές, η μία ταυτίζεται με τη σωματική εγκράτεια, την αποχή από τις τροφές. Ο δεύτερος άξονας της νηστείας κινείται σε εσωτερικό επίπεδο και ταυτίζεται με την εγκράτεια κατά των παθών, τη νίκη κατά της αμαρτίας. Η δεύτερη αυτή πτυχή είναι και η βασικότερη.

Πώς νηστεύουμε;

Νηστεία, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, δεν είναι η πλήρης αποχή από κάθε τροφή, αλλά η αποφυγή ορισμένων τροφών με βάση ειδικές διατάξεις, που καθορίζουν πότε τρώμε και πότε νηστεύουμε. Πότε τρώμε εις δόξαν Θεού και πότε νηστεύουμε εις δόξαν Θεού.

Στα βιβλία της Εκκλησίας μας γίνεται λόγος για:

* ξηροφαγία (τρώμε φυτικές ουσίες ωμές, χωρίς λάδι).

* νηστεία (τρώμε φαγητό νερόβραστο από φυτικές ουσίες, χωρίς λάδι).

* κατάλυση ιχθύος (τρώμε φυτικές ουσίες, φαγητό παρασκευασμένο με φυτικά έλαια και ψάρια).

* κατάλυση σε αυγά και γάλα και όλα τα προϊόντα τους.

* κατάλυση «εις πάντα» (τρώμε κάθε είδους φυτική και ζωική τροφή, ακόμη και κρέας).

Με την νηστεία ο άνθρωπος παραιτείται κάθε φορά από ορισμένα φαγητά. Τηρώντας τις νηστείες, μαθαίνει να μην είναι «κοιλιόδουλος», να μην ασχολείται με το τί κάθε φορά θα φάει, αλλά «Θεόδουλος», να ποθεί να πλουτίζει σε χαρίσματα και αρετές.

Ο ΞΘ' (69ος) Κανών των Αγίων Αποστόλων ορίζει ότι πρέπει να νηστεύει οπωσδήποτε    κάθε πιστός, κληρικός ή λαϊκός, «εκτός ει μη δι' ασθένειαν σωματικήν εμποδίζοιτο».

Μην ξεχνάμε ότι η νηστεία δεν είναι σωματοκτόνος, δηλαδή δεν έχει σαν σκοπό να βλάψει το σώμα, αλλά είναι παθοκτόνος, δηλαδή μας βοηθάει στο να πολεμήσουμε τα πάθη μας. Την παραπάνω διάταξη βρίσκουν πολλοί Χριστιανοί ως πρόφαση, για ν' αποφύγουν τη νηστεία, προβάλλοντας στον Πνευματικό τους την α' ή την β' ασθένειά τους. Γι' αυτό το λόγο είναι πολύ σημαντικό να έχουμε Πνευματικό με διάκριση, ώστε να μας καθοδηγεί κατάλληλα σε κάθε περίπτωση.

Επίσης, υπάρχει και η εξής, παρεξηγημένη από πολλούς, Ιερή Παροιμία: «Ασθενής και ωδιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει» και όχι «Ασθενής και οδοιπόρος αμαρτίαν ουκ έχει». Με απλούστερα λόγια: "Ο άρρωστος και η έγκυος γυναίκα (και όχι ο οδοιπόρος που ταξιδεύει) δεν αμαρτάνουν, εάν δεν νηστέψουν".

Η Εκκλησία, για να ρυθμισθεί καλά η ζωή των Χριστιανών και να μη γίνονται υπερβολές, καθόρισε τί πρέπει να τρώμε την κάθε ημέρα και εποχή. Έτσι έχουμε:

Ημέρες νηστείας

Είναι η Τετάρτη και η Παρασκευή όλου του χρόνου. Νηστεία σημαίνει φαγητό χωρίς λάδι.

Την Παρασκευή νηστεύουμε, επειδή Παρασκευή εσταυρώθη ο Κύριος· σταυρώνουμε με την νηστεία μας τον κακό εαυτό μας, για να μας ελεήσει τους αναξίους, όπως ελέησε τον εσταυρωμένο ευγνώμονα ληστή.

Την Τετάρτη, για να ενθυμούμεθα ότι ένας από τους μαθητές Του ο Ιούδας, ο Ισκαριώτης Τον πρόδωσε ημέρα Τετάρτη και να συνειδητοποιούμε ότι κι εμείς είναι φυσικό να Τον προδώσουμε, αν δεν προσέχουμε και δεν αγωνιζόμαστε.

Όταν συμπέσει κάποια εορτή, τις ημέρες που έχομε αυστηρή νηστεία, γίνεται «κατάλυση», δηλαδή χαλάρωση της νηστείας. Αν είναι εορτή Αγίου, τρώμε λάδι, αν είναι εορτή της Παναγίας ή του Τιμίου Προδρόμου, τρώμε ψάρι.

Οι ημέρες Δευτέρα, Τρίτη, Πέμπτη, Σάββατο και Κυριακή είναι ημέρες καταλύσιμες, δηλαδή τρώμε όλες τις τροφές, εκτός αν διανύουμε περίοδο νηστείας.

Το Σάββατο και την Κυριακή δεν επιτρέπεται ποτέ να γίνει αυστηρή νηστεία, δηλαδή χωρίς λάδι. Όλο τον χρόνο ένα μόνο Σάββατο νηστεύουμε το λάδι, το Μεγάλο Σάββατο, επειδή την ημέρα αυτή ο Χριστός είναι σωματικά στον τάφο και η ψυχή Του έχει κατεβεί στον Άδη, να αναστήσει τον προπάτορα Αδάμ.

Περίοδοι νηστείας

-Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή του Πάσχα:

Αρχίζει την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή της Αναστάσεως. 

-Η νηστεία των Χριστουγέννων:

Από 15 Νοεμβρίου μέχρι και 24 Δεκεμβρίου. 

-Η νηστεία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου:

Αρχίζει από την 1η και τελειώνει την 15η Αυγούστου. 

-Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων:

Από την Δευτέρα μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων μέχρι τις 28 Ιουνίου. 

Αυστηρή νηστεία (άλαδη) κάνουμε και στις εξής ημέρες:

-  5 Ιανουαρίου (παραμονή Θεοφανείων). 

- 14 Σεπτεμβρίου (Ύψωση του Τιμίου Σταυρού). 

-  29 Αυγούστου (αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου).

*Αν οι τρεις αυτές ημέρες πέσουν Σάββατο ή Κυριακή, τρώμε λάδι.

Περίοδοι Απολυτές

Η Εκκλησία δεν καθόρισε μόνο περιόδους νηστείας. Καθόρισε και περιόδους «απολυτές», που τρώμε όλες τις τροφές κάθε μέρα, και την Τετάρτη και την Παρασκευή. Τέτοιες περίοδοι είναι οι εξής:

- Το Δωδεκαήμερο, δηλαδή από τις 25 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου, με εξαίρεση την παραμονή των Θεοφανείων, που νηστεύουμε (άλαδο).

- Η Διακαινήσιμος, δηλαδή η εβδομάδα του Πάσχα.

- Η εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή (μέχρι των Αγίων Πάντων).

- Οι τρεις εβδομάδες που προηγούνται της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (Απόκριες). 

Τα παραπάνω βασίζονται σε κείμενο του Πρωτ. Μιχαήλ Σπανού το οποίο δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "Παράκληση. Περιοδική Ἔκδοση Ἱερᾶς Μητροπόλεως Λεμεσοῦ", τεῦχος 77 

και στο βιβλίο του Μητροπολίτου Νικοπόλεως ΜΕΛΕΤΙΟΥ: «Η νηστεία και τα κόλλυβα των Αγίων».

Οι νηστείες και καταλύσεις του έτους χρονολογικά

(ξεκινώντας από 1 Σεπτεμβρίου, που είναι η αρχή του Εκκλησιαστικού έτους)

• Η νηστεία της 14ης Σεπτεμβρίου. 

Νηστεία

Τότε εορτάζεται η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού και είναι ημέρα ανάλογη με την Μεγάλη Παρασκευή. Κάνουμε άλαδη νηστεία, εκτός κι αν πέσει Σάββατο ή Κυριακή, οπότε καταλύεται το λάδι. 

• Η Σαρακοστή των Χριστουγέννων.

 Κατά την νηστεία αυτή, από την αρχή μέχρι την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου, τρώμε λάδι (εκτός Τετάρτης και Παρασκευής). Από την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου μέχρι και τις 17 Δεκεμβρίου (του Αγίου Διονυσίου), τρώμε ψάρι (όλες τις ημέρες πλην Τετάρτης και Παρασκευής). Την τελευταία εβδομάδα που απομένει μέχρι και την παραμονή των Χριστουγέννων η νηστεία είναι αυστηρή (άλαδη).

 (Ενδιάμεσα) Κατά την εορτή των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου) καταλύουμε ψάρι, οποιαδήποτε ημέρα κι αν πέσει, ακόμα κι αν πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή. Επίσης, με ξηροφαγία θα πρέπει να νηστεύουμε την πρώτη ημέρα της νηστείας, 15η Νοεμβρίου, καθώς και την παραμονή των Χριστουγέννων, εκτός κι αν πέσουν Σάββατο ή Κυριακή, οπότε έχουμε κατάλυση οίνου και ελαίου.

• Το Άγιο Δωδεκαήμερο. 

Κατάλυση «εις πάντα» 

Από 25 Δεκεμβρίου μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου, με εξαίρεση την παραμονή των Θεοφανείων. 

(Ενδιάμεσα) Την παραμονή της εορτής των Θεοφανείων (5 Ιανουαρίου) είναι αυστηρή νηστεία. Δεν τρώμε ούτε λάδι, εκτός αν πέσει σε Σαββατοκύριακο. 

• Εορτή της Υπαπαντής.

2 Φεβρουαρίου. Εάν πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή, έχουμε κατάλυση ιχθύος.

*Σαράντα ημέρες μετά τα Χριστούγεννα, γιορτάζουμε την υποδοχή (Υπαπαντή) που έκανε ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος στο Θείο Βρέφος στον Ναό των Ιεροσολύμων καθώς και τον καθαρισμό της Παναγίας από τη λοχεία (σαραντισμός).

• Η περίοδος του Τριωδίου.

-Οι τρεις εβδομάδες που προηγούνται της Μεγάλης Τεσσαρακοστής (Απόκριες).

* Την πρώτη εβδομάδα (του Τελώνου και Φαρισαίου) έχουμε κατάλυση εις πάντα.

* Την δεύτερη εβδομάδα (από του Ασώτου μέχρι των Απόκρεω) τρώμε όλες τις τροφές, αλλά νηστεύουμε την Τετάρτη και την Παρασκευή από λάδι.

* Την τρίτη εβδομάδα, της Τυρινής, τρώμε όλες τις τροφές κάθε μέρα, εκτός από κρέας (ακόμη και Τετάρτη και Παρασκευή).

-Καθαρά Δευτέρα.

Νηστεία

Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή, ενώ ταυτόχρονα σημαίνει το τέλος των Απόκρεω. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάζεται έτσι, γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονται» πνευματικά και σωματικά. Είναι πένθιμη ημέρα και συνδέεται με την έξοδο των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο. Είναι μέρα αυστηρής νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους Χριστιανούς. Οι μοναχοί μάλιστα είθισται να τηρούν τριήμερη αποχή από κάθε τροφή και νερό.

-Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή.

Νηστεία

Αρχίζει από την Καθαρά Δευτέρα και τελειώνει την Κυριακή της Ανάστασης, μετά την Θεία Λειτουργία. Την νηστεία αυτή την όρισε ο Ίδιος ο Κύριος, όταν είπε: «Ελεύσονται ημέραι όταν απαρθή απ' αυτών ο Κύριος και τότε νηστεύουσιν». Είναι η αυστηρότερη νηστεία. Εκτός από νηστεία μετάνοιας για τις αμαρτίες μας, είναι και πένθος για τον σταυρικό θάνατο του Θεανθρώπου, τον οποίο υπέμεινε θεληματικά για τη σωτηρία μας.

(Ενδιάμεσα) Την ημέρα του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου) καταλύεται το ψάρι.

(Ενδιάμεσα) 26 Μαρτίου εορτή της Συνάξεως του Αρχαγγέλου Γαβριήλ τρώμε λάδι.

(Ενδιάμεσα) Την ημέρα της Κυριακής των Βαΐων (η προηγούμενη Κυριακή από την Κυριακή της Ανάστασης) καταλύεται το ψάρι.

-Η Μεγάλη Εβδομάδα.

Νηστεία

Η εβδομάδα των Παθών. Η νηστεία είναι αυστηρή μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο (το μοναδικό Σάββατο όλου του χρόνου που δεν τρώμε λάδι).

• Η περίοδος του Πεντηκοσταρίου.

Κατ' αυτήν την περίοδο υπάρχει κατάλυση οίνου και ελαίου κάθε Τετάρτη και Παρασκευή μέχρι την εορτή των Αγίων Πάντων. Κατά την Διακαινήσιμο εβδομάδα και τη τελευταία εβδομάδα μεταξύ Κυριακής της Πεντηκοστής και των Αγ. Πάντων υπάρχει κατάλυση εις πάντα.

-Η Διακαινήσιμος. 

Κατάλυση «εις πάντα».

Είναι η εβδομάδα του Πάσχα και έχουμε κατάλυση «εις πάντα» (τρώμε όλες τις τροφές) όλες τις ημέρες της εβδομάδας.

-Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής.

Κατάλυση ιχθύος.

*Η Τετάρτη της Μεσοπεντηκοστής είναι η 25η ημέρα από το Πάσχα και η 25η προ της Πεντηκοστής. Είναι το μέσον της περιόδου των 50 εορτάσιμων ημερών μετά το Πάσχα. 

-Τετάρτη της Αποδόσεως του Πάσχα. 

Κατάλυση ιχθύος.

*Απόδοση του Πάσχα σημαίνει η ολοκλήρωση της εορτής του Πάσχα, που διαρκεί συνολικά 39 ημέρες μετά την Ανάσταση του Κυρίου.

-Η εβδομάδα μετά την Πεντηκοστή (μέχρι των Αγίων Πάντων).

Κατάλυση εις πάντα.

* Η Πεντηκοστή αποτελεί τη γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας. Την Κυριακή της Πεντηκοστής γιορτάζεται η εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές του Χριστού, πενήντα ημέρες μετά την Ανάστασή Του και δέκα ημέρες μετά την Ανάληψή Του.

* Η γιορτή των Αγίων Πάντων πέφτει 56 ημέρες μετά την Κυριακή του Πάσχα και είναι κινητή. Η ημέρα για τους Ορθόδοξους Χριστιανούς πέφτει πάντα Κυριακή και συγκεκριμένα είναι η πρώτη Κυριακή μετά την Πεντηκοστή.

• Η νηστεία των Αγίων Αποστόλων. 

Αρχίζει τη Δευτέρα, μετά την Κυριακή των Αγίων Πάντων και ολοκληρώνεται με τη Θεία Λειτουργία της 29ης Ιουνίου. Νηστεύουμε (άλαδο) Τετάρτη και Παρασκευή. Όλες τις άλλες ημέρες καταλύεται ψάρι μέχρι τις 24 Ιουνίου (Γενέθλιον του Τιμίου Προδρόμου). Από 25 μέχρι 28 Ιουνίου νηστεύουμε αυστηρότερα προς τιμήν των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Την ημέρα των Αγίων Αποστόλων, εάν πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή καταλύεται ψάρι και όχι κρέας.

(Ενδιάμεσα) Επίσης καταλύεται ψάρι και 24 Ιουνίου, στην εορτή του Γενεσίου του Τιμίου Προδρόμου, οποιαδήποτε μέρα και αν πέσει. 

• Η νηστεία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. 

Νηστεία

Αρχίζει από την 1η και τελειώνει την 15η Αυγούστου. Νηστεύουμε προς τιμήν της Παναγίας και για την ψυχή μας. Ακολουθούμε το παράδειγμα της Παναγίας μας, η οποία νήστεψε 15 ημέρες πριν από την Κοίμησή Της για την ψυχή Της. Αν Εκείνη νήστεψε για την ψυχή Της, τί πρέπει να κάνουμε εμείς; Η νηστεία αυτή είναι αυστηρή και νηστεύουμε από λάδι όλες τις ημέρες. Κατάλυση οίνου και ελαίου έχουμε μόνο τα Σάββατα και τις Κυριακές που παρεμβάλλονται.

(Ενδιάμεσα) Την ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος (6 Αυγούστου) καταλύεται το ψάρι.

*Την 15η Αυγούστου, εάν πέσει Τετάρτη ή Παρασκευή, καταλύουμε ψάρι και όχι κρέας.

• Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου 

Νηστεία

29 Αυγούστου. Αυστηρή νηστεία (άλαδο) σε ένδειξη πένθους για την άδικη θανάτωση του αγιοτέρου ανθρώπου της παγκόσμιας ιστορίας (ανώτερη από τον Τίμιο Πρόδρομο είναι μόνο η Παναγία).

Τι λένε οι Άγιοι για την νηστεία

«Ας μην νηστεύει λοιπόν μόνο το στόμα, αλλά και το μάτι και η ακοή και τα πόδια και τα χέρια και όλα τα μέλη του σώματος. Να νηστεύουν τα χέρια, μένοντας καθαρά από την αρπαγή και την πλεονεξία. Να νηστεύουν τα πόδια, ξεκόβοντας από τους δρόμους που οδηγούν σε αμαρτωλά θεάματα. Να νηστεύουν τα μάτια, εξασκούμενα να μην πέφτουν ποτέ λάγνα, σε όμορφα πρόσωπα, ούτε να περιεργάζονται τα κάλλη των άλλων. Ας νηστεύει και η ακοή. Να μην δέχεται τις κακολογίες και τις διαβολιές. Ας νηστεύει και το στόμα από τα αισχρά λόγια και τις λοιδορίες. Διότι τι όφελος έχουμε όταν απέχουμε από τα πουλερικά και τα ψάρια, δαγκώνουμε όμως και κατατρώμε τους αδελφούς μας».

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος 

«Mην περιορίζεις όμως το καλό της νηστείας μόνο στην αποχή από το φαγητό. Γιατί πραγματική νηστεία είναι μόνο να μην κάνεις τίποτε άδικο. "Να Λύνεις κάθε δεσμό αδικίας". Συγχώρησε τον πλησίον σου για το κακό που σου έκανε και ξέχασε αυτά που σου χρωστάει».

«Η νηστεία σας να είναι καθαρή από δικαστικές πράξεις και προστριβές. Κρέας δεν τρως, αλλά κατασπαράζεις τον αδελφό σου. Νηστεύεις το κρασί, αλλά είσαι σπάταλος στις αδικίες. Περιμένεις να έρθει το βράδυ, για να φας, αλλά ξοδεύεις όλη την ημέρα σου στα δικαστήρια. Αλλοίμονο σε κείνους που δεν μεθάνε από κρασί, αλλά από τις αδικίες».

Άγιος Βασίλειος ο Μέγας 

«Πρέπει και ημείς, αδελφοί μου, οι ευσεβείς χριστιανοί, να νηστεύωμεν πάντοτε, μα περισσότερον την Τετράδη, διατί επουλήθηκε ο Κύριος και την Παρασκευή διατί εσταυρώθη. Ομοίως έχομε χρέος να νηστεύωμεν και τες άλλες Τεσσαρακοστές, καθώς εφώτισε το Άγιον Πνεύμα τους Αγίους Πατέρας της Εκκλησίας μας και μας έγραψαν διά να νηστεύωμεν, να νεκρώνωμεν τα πάθη, να ταπεινώνωμεν τη σάρκα, το σώμα».

Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός

«Η νηστεία είναι εντολή του Θεού. Γι' αυτό και μεις να νηστεύουμε, παιδιά μου. Δε μ' έβλαψε η νηστεία μέχρι σήμερα που είμαι 70 χρονών. Η μητέρα μου μ' έμαθε νηστεία παιδιόθεν. Δεν κάνω τον υποκριτή ότι, παιδιά μου, νηστεύω, αλλά αυτά με δίδαξαν οι γονείς μου και μέχρι σήμερα αυτά τηρώ, τέκνα μου. Δεν με έβλαψε ποτέ η νηστεία κι ας έχω ασθένειες πάνω μου. Να νηστεύετε, παιδιά μου, μην ακούτε που λένε δεν είναι η νηστεία τίποτε κι ότι τα λένε οι καλόγηροι. Δεν τα λένε οι καλόγηροι, παιδιά μου, με συγχωρείτε, τα λέει ο Θεός. Η πρώτη εντολή του Θεού ήταν η νηστεία, καθώς και ο Χριστός μας νήστευσε».

Όσιος Ιάκωβος Τσαλίκης